ҮНДЭСНИЙ СУРЫН ХАРВААГААР ХИЧЭЭЛЛЭГСЭД, ХАРВААЧДЫН АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЗААВАР -№2016/02

Зорилго

Үндэсний сурын бэлтгэл сургалт, тэмцээний үед үндэсний сурын спортоор хичээллэгсэд, иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах хамгаалах, аюулгүй байдлын зааврыг дагаж мөрдүүлэхэд оршино.

Тодорхойлолт:

• Харваачийн аюулгүй байдал - Үндэсний сурын бэлтгэл сургалт, тэмцээний үед харваачийн амь нас эрүүл мэнд, болзошгүй эрсдэл, бэртэл, гэмтэл гадны сөрөг хүчин зүйлээс хамгаалагдаж хангагдсан бодит нөхцөл байдал;
• Бэртэл, гэмтэл - Болзошгуй эрсдэлийн улмаас хүний эрүүл мэнд, анатоми физилогийн бүрэн бүтэн байдалд гарч байгаа сөрөг өөрчлөлт үр дагавар;
• Осол - хүчин зүйлийн нөлөөлөлд өртөж эрүүл мэндээр хохирох, амь насаа алдахыг;
• Аюул - харваачийг осолд хүргэж болзошгүй, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийн болон бусад хор уршиг учруулахуйц эх үүсвэр, нөхцөл байдал буюу эдгээр хүчин зүйлийн нийлбэр:
• Эрсдэл - харваачийг осол, хурц хордлого, гэнэтийн өвчлөлд хүргэж болзошгүй орчны нөхцлийг тус тус ойлгоно

НЭГ. НИЙТЛЭГ ЗҮЙЛ

1. Энэхүү зааврыг монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр үндэсний сур харвааны спортоор хичээл сургалт явуулдаг, уралдаан тэмцээн зохион байгуулдаг салбар холбоо, спорт хороо, клуб, баг болон багш дасгалжуулагч, тамирчид болон анхлан суралцагч, сонирхогчид дагаж мөрдөнө.
2. Үндэсний сур харвааны спортоор хичээллэдэг багш, дасгалжуулагчид, тамирчид болон уралдаан тэмцээн зохион байгуулдаг байгууллага, кпубуудын ахлагч болон багш дасгалжуулагч нар энэхүү зааврыг тамирчдад танилцуулж, зааварчилгаа өгч, гарын усэг зуруулж баталгаажуулна.
3. Аюулгүй байдлын зааварчилгаа өгөөгүй, танилцуулж гарын үсэг зуруулж баталгаажуулаагуй тохиолдолд үндэсний сур харваагаар хичээллэх, бэлтгэл сургуулилт явуулах, тэмцээн уралдаан зохион байгуулахыг хориглоно.
4. Тамирчдад хичээл заах бэлтгэл сургалт явуулах үед аюулгуй байдлын зааврын биелэлтэд багш дасгалжуулагчид хяналт тавина.
5. Уралдаан тэмцээн явуулах үед аюулгүй байдлын зааврын биелэлтэд тэмцээнийг зохион байгуулж байгаа шүүгчид хяналт тавьж хэрэгжүүлнэ.
6. Монголын Үндэсний харваачдын Холбооноос улс, хот, аймаг, Сум, дүүрэг болон тухайн байгууллагын дасгалжуулагчид энэхүү аюулгүй байдлын зааврыг танилцуулж биелэлтэнд хяналт тавина
7. Аюулгүй байдлын зааварчилгаатай танилцсан тухайн ахлагч болон дасгалжуулагч нь өөриин хариуцсан тамирчид, хичээллэгчдэд аюулгүй байдлын зааварчилгааг танилцуулж гарын үсэг зуруулна. Ахлагч болон дасгалжуулагч нь биелэлтэнд хяналт тавина
8. Тэмцээн уралдаан, бэлтгэл сургалт зохион байгуулж байгаа хот, аймаг, Сум, дүүргийн үндэсний сур харвааны салбар холбоод нь харваачид, үзэгчид, иргэдийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангаж харвааны талбай, зурхайг засч тохижуулна
9. Энэхүү зааврьн биелэлтийн зөрчилд монголын Үндэсний харваачдын холбооноос салбар холбоонуудад хяналт тавьж илэрсэн зөрчлийг арилгуулах албан шаардлагыг биелэлтийг хангуулна.
10. Харвааны аюулгүй байдалын зааварчилгааг дараах байдлаар явуулна.
    1. Анхдагч зааварчилгаа: Шинээр суралцагч болон зааварчилгаатай танилцаж байгаагүй нийт харваачдад танилцуулж гарын усэг зуруулна_
    2. Ээлжит бус зааварчилгаа: Аюулгүй байдлын зааврыг зөрчсөн, дагаж мөрдөөгүй, аюул эрсдэлд өртөх магадлалтай харваач, суралцагч нарт дахин танилцуулж гарын үсэг зуруулна /бусад шаарлагатай тохиолдол бүрт/
    3. Давтан зааварчилгаа: тодорхой хугацаанд буюу товлогдсон харвуул тэмцээн уралдаанд оролцохын өмнө нийт харваачдад тухайн зааврыг дахин танилцуулж гарын үсэг зуруулна
    4. Нэг удаагийн зааварчилгаа: нум, сум харвах үйпдлийг зөвхөн нэг удаа хийгээд цааш үргэлжлүүлэхгүй дуусгах хүнд танилцуулна

ХОЁР. ТАНЫ ҮҮРЭГ

1. Монголын Үндэсний харваачдын Холбооны дүрэм, журам, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн хэм хэмжээг мөрдөх,
2. Осол болон осолд дөхсөн тохиолдол гарсан үед эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлж чаддаг байх,
3. Харвахаар харвааны шугамд зогссон болон зурхайд ажил гүйцэтгэх үед анхааралтай байж бусдын анхаарлыг сарниулахгүй байх ба зурхайн ажил, харваанд хамааралгүй хүнийг ойртуулахгүй байх;
4. Харваач боломжтой бүхий л нөхцөлд өөрийн болон бусдын амь нас эрүүл мэндийг болзошгүй эрсдэл, гэмтэл бэртэлээс хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх;
5. Үндэсний сурын тэмцээний үед зурхай дээр зурхайн шуугчээс харваачийн аюулгуй байдлын талаар тавьсан бүхий л шаардлагыг ёсчилон биелүүлэх,
6. Харваач, суралцагч нар нь нум, сумны бүрэн бүтэн байдал, бусад дагалдах хэрэгслүүдийг биечлэн шалгаж аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй.
7. Харваачийн мэдвэл зохих зүйл:
   1. Нумыг хоосон татах үедээ хоосон буулгаж /мултлаж/ болохгүй;
   2. Нумыг /эвшээлгэх/ татах тохиолдолд хүн рүү чиглүүлж татахгүй байх;
   3. Нумыг сумтай татах шаардлага гарсан тохиолдолд Хүн, эд зүйл рүү чиглүүлэхгүй байх ба сумалдсан тохиолдолд хүний бие эрхтэн, эд хөрөнгөд гэмтэл учруулж болзошгүйг анхаарах,

ГУРАВ: АЮУЛ ХОР ХӨНӨӨЛӨӨС ХАМГААЛАХ

1. Харваачид нь бэлтгэл, тэмцээний өмнө болох, босох бүртээ өөрийн хэрэглэж буй нум, сум бусад хэрэглэл материалуудыг шалгаж нум хугарах, сум хугарах, онь мултрах, эрхийвч хамагдах зэрэг эрсдлээс урьдчилан сэргийлж аюулгтүй байдлыг хангана
2. Харвалтын үед ойрын зайд харваж байгаа хүн холын зайд харваж буй хүний нумны битүү талд зогсох ба өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор холдож зай тавьж өгнө.
3. Заал танхимд бэлтгэл хийх үед заал, талбайн гэрэлтүүлэг хангалттай гэрэлтүүлэхүйц байх ба хамгааллалтын зурвас, анхааруулах тэмдэг, тэмдэглэгээг заавал байрлуулна
4. Тэмцээн, бэлтгэл, сургуулилтийн өмнө ба дараа гэмтэл бэртлээс урьдчилан сэргийпж бие халаалт, дасгал хөдөлгөөнийг хийнэ.
5. Бэлтгэл, тэмцээн, тэмцээний заал танхимаас гадуур нум сумыг авч явахдаа иргэдийн аюулгүй байдлыг хангаж зориулалтын хайрцаг, цүнх болон уутанд хийж авч явна.
6. Биеийн хүчний хэт их ачаалал авсан түүнчлэн бие, сэтгэхүйн өөрчлөлтэй, хямралтай үед эмчид хандаж тэмцээн уралдаан, бэлтгэл сургуулилтад оролцоно
7. Цаг агаарын болон байгалийн гэнэтийн аюул, гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлж байх
8. Зурхай дээр ажиллаж байгаа харваач өмнө зогсож байгаа харваачаас мөр илүү гарч зогсох ба зогсоол дээрээс харвасан сумны ирж буй чиглэл, даялал, хурдыг харах боломжтой байрлалыг сонгон зогссон байна. Зурхай дээрх өрөөтэй хасааг сум оносны дараа хасааг өрж байх үед зурхайг хааж нэг харваач зогсох буюу түүнийг зурхайн шүүгч томилно
9. Харвааны зогсоол дээр харвах байрлалыг эзэлсэн харваач зурхай дээр ажиллаж байгаа харваачдын байрлал, аюулгүй байдлыг анхаарч харвахын өмнө “ баруун эсхүл зүүн" гарыг дээш өргөж “анхаар" гэсэн дохиог зурхайн шуугчид өгнө.
10. Зурхай дээр ажиллаж байгаа зурхайн шүүгч бусад харваачид нь харвахаар зэхэж бэлэн болсон харваачид харваж болох зэвшээрсэн дохиог мөн гараа өргөж мэдэгдэнэ.
11. Харваачид нь цаг агаар, байгалийн хүчин зүйлээс шалтгаалах, болзошгүй өвчнөөс /нарны харшил, нарших, ханиад томуу, гүйлсэн булчирхайн үрэвсэл, хүйтний харшил, бөөрний үрэвсэл, мөр өвдөх зэрэг/ сэргийлэхийн тулд тухайн цаг агаарын хүчин зүйлээс хамгаалж цаг агаарын нөхцөл байдалд тохируулан хувцас хэрэглэлээ зөв сонгох хэрэгтэй

ДӨРӨВ: ХОРИГЛОНО

1. Бэлтгэл, тэмцээний үеэр заал танхим, сурын талбайд нумыг хяналтгүйгээр хөвчтэй байлгах
2. Үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал нөхцөл байдал үүссэн үед бэлтгэл, сургуулилт, тэмцээн уралдааныг үргэлжлүүлэх, харвуулахыг хориглоно
3. Жирэмсэн эмэгтэичүүдийг эмчийн магадлах бичиггүйгээр зөвшөөрөлгүйгээр харвахыг хориглоно
4. Хугархай, гэмтэлтэй нум сум, тасрах дөхсөн /илт мэдэгдэхүйц/ хөвч ашиглахыг хориглоно
5. Урд өдөр нь болон тухайн өдөр согтууруулах төрлийн ундаа хэрэглэсэн бол бэлтгэл, сургуулилт, тэмцээн уралдаанд орохыг хориглоно_
6. Бэлтгэл, тэмцээнийг хүний эруул мэндэд шууд болон шууд бусаар хор хүргэх орчин нөхцөлд хийхгүй байх
7. Бэлтгэл, тэмцээний талбай, зурхай дээр архи, тамхи, хэрэглэхийг хориглоно
8. Бэлтгэл, тэмцээний зурхай дээр утсаар ярих, бусдын анхаарлыг сарниулахыг хориглоно
9. Зориулалтын буюу урьдчилан бэлтгэгдээгүй газарт нум сум харвахыг хориглоно
10. Зурхай дээр сумны бууц заах, уухайлах, хасаа өрөхөөс бусад дүрэмд заагаагүй үйлдэл хийхийг хориглоно.
11. Зурхай дээр өмнө нь зогсож байгаа харваач арын харваачийг халхалж зогсохыг хориглох ба хоорондын зай 1 метрээс дотогш давхарлаж зогсохыг хориглоно
12. Энэхүү аюулгүй байдлын заавраар зааварчилгаа аваагүй харваачийг бэлтгэл, сургуулилт хийх, тэмцээн уралдаанд оролцуулахыг хориглоно.
13. Та энэхүү зааврыг зөрчвөл Монгол улсад хучин төгөлдөр үйлчилж байгаа хууль тогтоомж, Монголын Үндэсний Харваачдын Холбооны дүрэм, журмын дагуу хариуцлага хүлээнэ.